Ουτοπία, δυστοπία, πραγματικότητα

 

Εξ αφορμής της (επαν-)ανάγνωσης του περίφημου "1984" του Όργουελ, στο πλαίσιον της συμμετοχής στη λέσχη βιβλίου, έμπνευση της Beatrix, να πούμεν λλία λόγια για την δυστοπίαν (αφού το "1984" είναι τούτον που λαλούμεν "δυστοπικόν" έργον), την ουτοπίαν τζ̆αι ποιαν σχέσην έχουν με την πραγματικότηταν.

Δυστοπία εν ολίγοις εν έναν αρνητικόν μελλοντικόν σενάριον. Μια κατάσταση όπου ούλλα έχουν "στραβώσει", τουλάχιστον σε σχέσην με το τι ισχύει σήμερα. Για παράδειγμαν, γίνεται πυρηνικός πόλεμος, ή κτυπά τη Γην μετεωρίτης, ή επικρατεί μια παγκόσμια τυρραννία τύπου "μεγάλου αδερφού" κλπ.
Αντίστοιχα, ουτοπία εν μια κατάσταση όπου τα πράματα έχουν πάει τόσον καλά που καταντούν εξωπραγματικά, ονειρικά τζ̆αι - ρεαλιστικώς ομιλούντες - ανέφικτα. Εν ενδιαφέρον ότι ο όρος "ουτοπία" προέρχεται που το ομώνυμον έργον του Τόμας Μορ, στο οποίον προσπαθεί να σκιαγραφήσει την ιδανικήν πολιτείαν, όπως έκαμεν ο Πλάτωνας στην εποχήν του.

Η ουτοπία δηλαδή προσομοιάζει με έναν όνειρον, ενώ αντίστοιχα η δυστοπία με έναν εφιάλτην. Στην βραχύβιαν ζωήν του αθρώπου, τούτον που αντιλαμβάνεται ως "πραγματικότητα" μπορεί εν δυνάμει να προσεγγίσει είτε την μιαν κατάστασην είτε την άλλην. Για παράδειγμαν, κάποιος που εγεννήθηκεν αρχές του 20ου αιώνα τζ̆αι επέθανεν στα τέλη του ή τες αρχές της νέας χιλιετηρίδας, κάπου στον λεγόμενον "δυτικόν κόσμον", πρέπει να έζησεν μιαν αλληλουχίαν κοσμοϊστορικών γεγονότων τζ̆αι εξελίξεων, οι οποίες ήταν είτε εντυπωσιακά θετικές (π.χ. μεγάλες τεχνολογικές ανακαλύψεις), είτε φρικτά αρνητικές (παγκόσμιοι πόλεμοι). Αντίστοιχα όμως, ένας συνότζ̆αιρος άθρωπος, μέλος φυλής νομάδων στην έρημον της Καλαχάρι στην Αφρικήν, μπορεί να μεν επήρεν είδησην που μεγάλον μέρος τούτων των καταστάσεων, τζ̆αι η ζωή του να επαρέμεινεν επί της ουσίας η ίδια, που την γέννησην ως τον θάνατον του.

Εφόσον όμως εγώ προσωπικά είμαι "δυτικός" άθρωπος, μπορώ να διαλογιστώ για το πως επιδρά τόσον η έννοια της ουτοπίας όσον τζ̆αι η έννοια της δυστοπίας στην συνολικήν θεώρησην της πραγματικότητας, παρελθοντικής, παρούσας αλλά - κυρίως - τζ̆αι μέλλουσας.

Το κυριόττερον που έχω καταλάβει είναι ότι η πραγματικότητα ουδέποτε εξελίσσεται ατόφια σε ουτοπίαν ή δυστοπίαν. Αφού τούτες οι θκυό έννοιες εμπεριέχουν την ιδιότηταν του ονείρου, καλού ή κακού, ουσιαστικά απέχουν μονίμως που τούτον που τελικά συμβαίνει, το οποίον έννεν ποττέ άσπρον ή μαύρον, αλλά άπειρες διαβαθμίσεις του γκρίζου. 

Παραμένει όμως μια κύρια ιδιότητα τζ̆αι εν τέλει δύναμη του αθρώπου η δυνατότητα του να φαντάζεται τζ̆αι να ονειρεύκεται. Εν στοιχείον που ορισμένοι θεωρούν καθοριστικόν ως αίτιον που εθρονιάστηκεν στην κορυφήν της τροφικής αλυσίδας του πλανήτη. Τζ̆αι ως εκφάνσεις τούτης της δυνατότητας, τόσον η δυστοπία όσον τζ̆αι η ουτοπία έχουν να παίξουν σημαντικόν ρόλον. Η πρώτη στο να μας κάμει πιο συνετούς, προσεκτικούς τζ̆αι ευγνώμονες στο τι έχουμεν σήμερα, ώστε να το προστατέψουμεν καλλύττερα. Τζ̆αι η δεύτερη στο να συνεχίσουμεν την αέναην, ουσιαστικά, προσπάθειαν μας να βελτιωθούμεν, στο κατά δύναμην.

Ώσπου να αποφεύγουμεν τες δυστοπίες τζ̆αι να ψάχνουμεν τες ουτοπίες, πατώντας γερά στην πραγματικότηταν, stay cool and keep rocking!